A. R. Penck (1939 - 2017)

Der rote Fisch

Το κόκκινο ψάρι
1982
    Ακρυλικό σε καμβά
200 × 300 εκ.
Υπογραφές
Υπογραφή και τίτλος «a.Y (a.r. Penck) T / Der rote Fisch» (κάτω αριστερά), αρχικά «a.Y» (κάτω δεξιά), υπογραφή, τίτλος και χρονολογία «a.Y (a.r. Penck) T der rote Fisch 1982» (οπίσθια όψη τελάρου)
Προέλευση

Buchmann Galerie, Βασιλεία

Ιδιωτική συλλογή, Κολωνία

Sotheby’s, Λονδίνο

Ιδιωτική συλλογή, από το 1993

Εκθέσεις

Ματιές στον αιώνα, Άνδρος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 28 Ιουνίου-20 Σεπτεμβρίου 1998, σσ. 152-155, εικ. σ. 153, 154, 155

Εκτίθεται
Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Αθήνα
Όροφος 2ος
Κωδικός Ξενάγησης
264
Φωνητική ξενάγηση

Τα πρώτα παιδικά χρόνια του A. R. Penck (το πραγματικό του όνομα ήταν Ralf Winkler) σημαδεύτηκαν από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ως μικρό παιδί, βίωσε τον βομβαρδισμό της γενέθλιας πόλης του, της Δρέσδης, με επιφανειακή ελαφρότητα και ευθυμία, σαν ένα μάλλον διασκεδαστικό θέαμα. Ο μεταπολεμικός χωρισμός της Γερμανίας σε δύο χώρες τον ανάγκασε, μεγαλώνοντας, να αντιμετωπίσει την ανθρωπότητα με μεγαλύτερη δυσπιστία και επιφυλακτικότητα. Ύστερα από αρκετές αποτυχημένες απόπειρες για εισαγωγή στην ανώτατη σχολή καλών τεχνών της Δρέσδης και κατόπιν του Ανατολικού Βερολίνου, παρακολουθήσεις από τη Stasi, κατασχέσεις των έργων του και λογοκρισία, το 1980 αποφάσισε να φύγει παράνομα από τη χώρα και να διαγράψει οριστικά το παρελθόν.

Αρκετά νωρίς ο Penck συνειδητοποίησε ότι η τέχνη μπορεί να γίνει αναγκαίο στήριγμα για την υπέρβαση των όποιων δυσκολιών της ζωής, φρόντισε για την καλλιέργειά του, δείχνοντας ενδιαφέρον για όλες τις εικαστικές εκφράσεις, και ανέπτυξε μια εικαστική γλώσσα συγγενή με ένα είδος συστήματος: δημιουργία μιας γκάμας σημείων και συμβόλων, όπως το ανθρώπινο ον που αναπαρίσταται σαν παιδικό εικονόγραμμα, χρήση του άσπρου-μαύρου και κατόπιν ενός περιορισμένου πλήθους χρωμάτων, εμφάνιση ορισμένων γραμμάτων του αλφάβητου κ.λπ. Ανεξάρτητα από τις ρίζες του, ο θεατής δεν δυσκολεύεται να καταλάβει αυτά τα ανώνυμα ανθρωπάκια με τα σηκωμένα χέρια ή τα ανοιχτά πόδια. Χαμένα μέσα σε μεγάλες, μπερδεμένες συνθέσεις, δείχνουν ευάλωτα, εύκολα επηρεαζόμενα από το περιβάλλον τους. Το γεγονός ότι ο Penck εμπνέεται από στυλ τόσο διαφορετικά όσο οι προϊστορικές τοιχογραφίες ή τα γκράφιτι υπογραμμίζει τη σύλληψη μιας λαϊκής τέχνης φτιαγμένης από έναν άνθρωπο για άλλους ανθρώπους.

Στο Κόκκινο ψάρι η ζωτικότητα και ο παιδικός δυναμισμός του καλλιτέχνη εκρήγνυνται κυριολεκτικά πάνω στον καμβά. Η ρευστή, μεταβατική κατάσταση στην οποία βρίσκεται εκείνη την περίοδο, μετά τη φυγή και την εγκατάστασή του στη Δύση, το αίσθημα ότι δεν θα μπορέσει πια να ενταχθεί πλήρως στην κοινωνία όπου ζει είναι ορατά στο έργο. Τα οικεία ανθρωπάκια συνυπάρχουν με μορφές πολύ πιο βασανισμένες, με πρόσωπα σκοτεινά, σοβαρά. Μόνο μία χαμογελαστή φιγούρα φαιδρύνει τη σύνθεση, χωρίς να υπολογίσουμε φυσικά τον επιβλητικό κόκκινο όγκο του ψαριού-δελφινιού, που μοιάζει να αδιαφορεί για τον αναβρασμό που επικρατεί γύρω του. Οι πολύ μεγάλες διαστάσεις του έργου τονίζουν την εντύπωση μιας ανθρώπινης τοιχογραφίας, όπου το ανθρώπινο και το ζωικό, με τη θετική και την αρνητική έννοια των όρων, βρίσκουν μια, εύθραυστη έστω, ισορροπία.

.

.

A. R. Penck
(1939 - 2017)
Φύλο
Άνδρας
Εθνικότητα
Γερμανική
Όνομα
Ralf
Επώνυμο
Winkler
Γέννηση
Δρέσδη, Γερμανία, 1939
Θάνατος
Ζυρίχη, Ελβετία, 2017