Joan Miró (1893 - 1983)

La sauterelle

Η ακρίδα
1926
    Λάδι σε καμβά
114 × 147 εκ.
Υπογραφές
Υπογραφή «J-O-A-n-M-I-r-ó» (γράμματα διάσπαρτα στην επιφάνεια της σύνθεσης), χρονολογία «1926» (κάτω αριστερά), υπογραφή, τίτλος και χρονολογία «Joan Miró / La sauterelle / 1926» (οπίσθια όψη)
Προέλευση

Galerie Surréaliste, Παρίσι

Galerie Le Centaure, Βρυξέλλες

Pierre Janlet, Βρυξέλλες

Daniel Varenne, Παρίσι

Ιδιωτική συλλογή, από το 1973

Εκθέσεις

Ομαδική έκθεση, Παρίσι, Galerie Surréaliste, Μάρτιος 1928

Miró, Παρίσι, Galerie Georges Bernheim & Cie, 1-15 Μαΐου 1928

30 Ans de peinture française, Βρυξέλλες, Galerie Le Centaure, 31 Μαΐου-30 Ιουνίου 1930

LArt vivant en Europe, Βρυξέλλες, Palais des Beaux-Arts, 25 Απριλίου-24 Μαΐου 1931, αρ. 499

Joan Miró, Βρυξέλλες, Palais des Beaux-Arts, 6 Ιανουαρίου-7 Φεβρουαρίου 1956, Άμστερνταμ, Stedelijk Museum, 10 Φεβρουαρίου-14 Μαρτίου 1956, αρ. 26, εικ., Βασιλεία, Kunsthalle, 24 Μαρτίου-29 Απριλίου 1956, αρ. 17

50 Ans d’art moderne: Exposition universelle et internationale de Bruxelles, Βρυξέλλες, Palais International des Beaux-Arts, 17 Απριλίου-21 Ιουνίου 1958, αρ. 221, εικ. σ. 115

L’École de Paris dans les collections belges, Παρίσι, Musée National d’Art Moderne, 9 Ιουλίου-18 Οκτωβρίου 1959, αρ. 108, εικ. 18

Joan Miró, Παρίσι, Musée National d’Art Moderne, Ιούνιος-Νοέμβριος 1962, αρ. 40

Joan Miró, Λονδίνο, The Tate Gallery, 27 Αυγούστου-11 Οκτωβρίου 1964, αρ. 63, σ. 29, εικ. 12c

Joan Miró Exhibition, Japan 1966, Τόκυο, National Museum of Modern Art, 26 Αυγούστου-9 Οκτωβρίου 1966, Κυότο, National Museum of Modern Art, 20 Οκτωβρίου-30 Νοεμβρίου 1966, αρ. 30, εικ. σ. 47

Six Surréalistes, Βρυξέλλες, Palais des Beaux-Arts, 1967

Le Muse inquietanti: Maestri del surrealismo, Τορίνο, Galleria Civica d’arte Moderna, Νοέμβριος 1967-Ιανουάριος 1968, αρ. 254, εικ. σ. 186

Reich des Phantastischen, Ρεκλινγκχάουζεν, Städtische Kunsthalle, στο πλαίσιο του Ruhrfestspiele 1968

Joan Miró, Μόναχο, Haus der Kunst, 15 Μαρτίου-11 Μαΐου 1969, αρ. 29, εικ.

Joan Miró, Κνόκε (Φλάνδρα), Casino Communal, 26 Ιουνίου-29 Αυγούστου 1971, αρ. 12, εικ. σ. 30

Der Surrealismus, 1922-1942, Μόναχο, Haus der Kunst, 11 Μαρτίου-7 Μαΐου 1972, αρ. 327, Παρίσι, Musée des Arts Decoratifs, 9 Ιουνίου-24 Σεπτεμβρίου 1972, αρ. 312, εικ.

Joan Miró: Magnetic Fields, Νέα Υόρκη, Solomon R. Guggenheim Museum, 27 Οκτωβρίου 1972-21 Ιανουαρίου 1973, αρ. 24, σσ. 110-111, 122, 128, εικ. σ. 111

Miro à Paris, Παρίσι, Grand Palais, 18 Μαΐου-13 Οκτωβρίου 1974, αρ. IV

Joan Miró: 1893-1993, Βαρκελώνη, Fudació Joan Miró, 20 Απριλίου-30 Απριλίου 1993, αρ. 77, εικ. 229

Joan Miró, Νέα Υόρκη, Museum of Modern Art, 17 Οκτωβρίου 1993-11 Ιανουαρίου 1994, αρ. 57, εικ. σ. 153

Miró, Μαρτινύ, Fondation Gianadda, 6 Ιουνίου-11 Νοεμβρίου 1997, αρ. 14, εικ. σ. 49

Κλασικοί της μοντέρνας τέχνης, Άνδρος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 27 Ιουνίου-19 Σεπτεμβρίου 1999, σσ. 112-115, εικ. σ. 113

Joan Miró. Στην τροχιά του φανταστικού, Άνδρος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 23 Ιουνίου-22 Σεπτεμβρίου 2002, αρ. 52, εικ.

Joan Miró 1917-1934, La naissance du monde, Παρίσι, Centre Georges Pompidou-Musée National d’art Moderne, 3 Μαρτίου-28 Ιουνίου 2004

Joan Miró. Absolute Reality. Paris, 1920–1945, Μπιλμπάο, Guggenheim Museum, 10 Φεβρουαρίου-28 Μαΐου 2023

Βιβλιογραφία

La Révolution surréaliste, τόμ. 4, τ. 11, 15 Μαρτίου 1928, εικ. στο εξώφυλλο

Sebastia Gasch, «Arte: Joan Miró», L’Amie de les arts, τόμ. 3, τ. 26, 30 Ιουνίου 1928, εικ. σ. 203

E. Tériade, «Documentaire sur la jeune peinture, I: Considérations Liminaires», Cahiers d’art, τόμ. 4, τ. 8-9, 1929, εικ. σ. 364

Cahiers dart, τόμ. 9, τ. 1-4, 1934 (ειδικό τεύχος για τον Miró), εικ. 19, σ. 37

Jean Cassou, «Le Dadaïsme et le Surréalism», LAmour de lart, τόμ. 15, Μάρτιος 1934, εικ. 446, σ. 339

Jacques Prévert και Georges Ribemont-Dessaignes, Joan Miró, Παρίσι, Maeght, 1956, εικ. σ. 114

Eduard Huttinger, Miró, Βέρνη, Στουτγκάρδη και Βιέννη, Alfred Scherz Verlag, 1957, εικ. 14

Walter Erben, Joan Miró, Νέα Υόρκη, Braziller, 1959, εικ. 51

Yvon Taillandier, «Miró précurseur», XXe siècle, τόμ. 24, τ. 19, Ιούνιος 1962, εικ. σ. 41

Jacques Dupin, Joan Miró. Life and Works, Νέα Υόρκη, Abrams, 1962, σ. 178, αρ. 176, εικ. σ. 514

Gaetan Picon, Joan Miró: Carnets catalans, Γενεύη, Skira, 1976, τόμ. I, σσ. 78-79, εικ. σ. 79

Joan Miró: Peinture-Poésie, Margit Rowell, Παρίσι, Éditions de la Différence, 1976, εικ. σ. 144

Jacques Dupin, «Joan Miró et la réalité catalane», στο Picasso, Miró, Dalí. Évocations d’Espagne, Βρυξέλλες, Europalia, 1985, εικ. σ. 53

Blandine Bouret, Joan Miró, Βιλνέβ ντ’Ασκ, Musée d’art Moderne, 1986

Georges Raillard, Miró, Λονδίνο, Bracken Books, 1989, σ. 84

Εκτίθεται
Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Αθήνα
Όροφος 1ος
Κωδικός Ξενάγησης
115
Φωνητική ξενάγηση

Για τον Miró, η διετία 1926-1927 αποτελεί σταθμό όσον αφορά την ανάπλαση του τοπίου. Μοιράζεται το χρόνο του μεταξύ Παρισιού και Μοντρόιτς, στο οικογενειακό σπίτι στις ακτές της Καταλονίας. Η περιοχή με την ξερή βλάστηση και τους απέραντους ορίζοντες του δίνει την ευκαιρία να εφαρμόσει στη θεματική του τοπίου τη νέα φιλοσοφία του για τη ζωγραφική, εντάσσοντας μοναδικά στο έργο του αισθήσεις και αναμνήσεις συνδεδεμένες με έναν τόπο, αποφεύγοντας συγχρόνως συστηματικά να αποθέσει στον καμβά οποιαδήποτε αναφορά θα μπορούσε να φανεί ρεαλιστική στα μάτια κάποιου τρίτου. Οι δεκατέσσερις πίνακες που ζωγραφίζει εκεί ανήκουν στην πιο σημαντική παραγωγή της λεγόμενης «ονειρικής» περιόδου. Η ακρίδα είναι το πρώτο έργο αυτού του συνόλου.

Αντίθετα από ό,τι μπορεί να μας αφήσει να υποθέσουμε η απλή δομή και η εντύπωση αυθορμητισμού που δίνει, Η ακρίδα είναι αποτέλεσμα μακράς διαδικασίας στοχασμού και προετοιμασίας. Βλέπουμε ένα φανταστικό ον –το αναγνωρίζουμε ως ακρίδα διά της εις άτοπον απαγωγής–, από το στόμα του οποίου βγαίνει λεπτός και υγρός καπνός, να εγκαταλείπει ένα τοπίο όπου η ήρεμη θάλασσα χτυπάει πάνω σε σβησμένα ηφαίστεια για έναν πλανήτη όπου τα ηφαίστεια είναι ακόμη ενεργά και χωρίζονται από μια μυστηριώδη σκάλα. Στον ορίζοντα διακρίνουμε μια ημισέληνο στη δύση της και σημαίες που θυμίζουν παραδοσιακές εγκαταστάσεις παραθαλάσσιων κέντρων. Στην ακτογραμμή ο Miró έχει σπείρει, σαν γρίφο αλλά με τη σειρά, τα γράμματα του ονόματός του. Χρησιμοποιεί χαρακτήρες πότε τυπογραφικούς και πότε χειρόγραφους, έως εντελώς φανταστικούς, όπως το παραμορφωμένο Μ που δεσπόζει κυριολεκτικά σε όλη την επιφάνεια κάτω δεξιά. Εξίσου ευκρινώς είναι τοποθετημένη η χρονολογία, ως αναπόσπαστο μέρος του συνόλου. Τούτες οι συνηθισμένες λεπτομέρειες ενός έργου, η υπογραφή και η χρονολογία, αντί να βρίσκονται στριμωγμένες στις γωνίες του καμβά, έχουν τοποθετηθεί σε πρώτο πλάνο με χρώματα που έρχονται σε σαφή αντίθεση με το φόντο, σαν στοιχεία της σύνθεσης ισότιμα με την ακρίδα ή τα ηφαίστεια. Έχει ενδιαφέρον να επισημάνουμε ότι τα μόνα ευδιάκριτα περιγράμματα είναι τα δικά τους, ενώ τα άλλα σχήματα οριοθετούνται υπαινικτικά απλώς με την αλλαγή των χρωμάτων.

Με την υπεροχή του κίτρινου, που έρχονται να σπάσουν το λευκό και οι δύο λεπτές γαλάζιες γραμμές, ο Miró ίσως θέλει να προβάλει τη δύναμη του μεσογειακού ήλιου, που με τις εκτυφλωτικές ακτίνες του κάνει όλα τα χρώματα, εκτός από το γαλάζιο της θάλασσας και το λευκό του ασβέστη, να φαντάζουν άτονα. Επιπλέον, με τη χρήση του χρώματος –λευκό για τον πλανήτη των ηφαιστείων και τη γη, κίτρινο για τον ουρανό και πάλι για τη γη– προβαίνει σε ένα μελετημένο παραλληλισμό ανάμεσα σε δύο κόσμους που τελικά μοιάζουν περισσότερο απ’ όσο φαντάζεται κανείς.

.

.

Joan Miró
(1893 - 1983)
Φύλο
Άνδρας
Εθνικότητα
Ισπανική
Όνομα
Joan
Επώνυμο
Miró i Ferrà
Γέννηση
Βαρκελώνη, Ισπανία, 1893
Θάνατος
Μαγιόρκα, Ισπανία, 1983