Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση
27.06 - 26.09.2010
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Άνδρος
Isamu Noguchi
Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση
27.06 - 26.09.2010
Το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, σε συνεργασία με το Νoguchi Museum, New York, διοργάνωσε για πρώτη φορά στην χώρα μας, μια έκθεση-αφιέρωμα στον σημαντικό αμερικανοϊάπωνα καλλιτέχνη Isamu Noguchi (1904-1988).
Η έκθεση με τίτλο «Isamu Noguchi: Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση» πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο και περιελάμβανε 76 εκθέματα, εκ των οποίων 42 γλυπτά, 34 σχέδια και προσχέδια, ενώ επιπλέον παρουσιάστηκαν αντικείμενα ντιζάιν, καθώς και σειρά φωτογραφιών από σκηνικά παραστάσεων και δημόσια έργα που πραγματοποιήθηκαν σε δικά του σχέδια στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, την Ιαπωνία και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης.
Η θεματική της έκθεσης εξερευνούσε ουσιαστικά την μεταιχμιακή οπτική του Isamu Noguchi μεταξύ Ανατολής και Δύσης, λόγω της διπλής αμερικανοϊαπωνικής του καταγωγής, τον τρόπο δηλαδή που αξιοποιεί δημιουργικά στο έργο του ταυτόχρονα στοιχεία από τον συναισθηματισμό της Ανατολής και τον ορθολογισμό της Δύσης ή αλλιώς, τον «κανόνα» της Δύσης και την «συγκίνηση» της Ανατολής, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κύριος Κυριάκος Κουτσομάλλης, Διευθυντής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή και προσθέτει: «Ανάμεσα στον συναισθηματισμό της Ανατολής και τον ορθολογισμό της Δύσης, ο Ιsamu Noguchi ενσάρκωσε στην τέχνη το όραμα του ήρεμου κάλλους, ενώ την ίδια στιγμή επιχείρησε ανατροπές που έφεραν την τέχνη στον κοινωνικό χώρο».
Η Jenny Dixon, Διευθύντρια του Noguchi Museum αναφέρει σε σχέση με την έκθεση: «Όλοι εμείς στο Μουσείο Noguchi πιστεύουμε ότι οι επισκέπτες της έκθεσης (στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης) θα εμπνευστούν τόσο από τα έργα του Noguchi όσο και ο ίδιος ο καλλιτέχνης εμπνεύστηκε από τον πολιτισμό και την τέχνη της Ελλάδας. Με ιδιαίτερη χαρά δανείζουμε τα έργα μας στο Μουσείο της Άνδρου όπου θα εκτεθούν σε ένα περιβάλλον που πραγματικά τα αναδεικνύει. Το συγκεκριμένο μουσείο, ομαλά ενταγμένο στον περιβάλλοντα χώρο καθώς είναι, αντανακλά τον τρόπο που και ο ίδιος ο καλλιτέχνης ενέτασσε την φύση στο συνολικό έργο του. Είμαστε ευγνώμονες στον κύριο Κυριάκο Κουτσομάλλη και τους συνεργάτες του που μέσα από αυτή την έκθεση θα κάνουν γνωστό το έργο του καλλιτέχνη σε ένα νέο κοινό».
Στην γλυπτική η διπλή καταγωγή του Noguchi εκφράστηκε με τον δημιουργικό συνδυασμό ετερόκλητων στοιχείων που “παντρεύουν” τους δύο πολιτισμούς. Εκτός από την αφαίρεση του Brancusi (1876-1957) και την αρχαία ελληνική γλυπτική, ο Noguchi επηρεάστηκε εξίσου από τον βιομορφισμό των σουρεαλιστών και την ανατολική καλλιγραφία. Παρά το γεγονός ότι κατά καιρούς συνεργάστηκε με πολλούς καλλιτέχνες από διαφορετικές «σχολές» και μέσα, δεν προσχώρησε ποτέ σε κάποιο συγκεκριμένο καλλιτεχνικό κίνημα.
Στην διάρκεια της μακράς πορείας του απεικόνισε το σύγχρονο με την καθαρότητα, την λιτότητα και την απλότητα του αρχαϊσμού, ανάπλασε τοπία, κήπους, παιδότοπους και χώρους αναψυχής σε διάφορες χώρες της Ασίας και της Αμερικής και σκηνογράφησε παραστάσεις μοντέρνου χορού, με συνεργάτες μερικούς από τους σημαντικότερους χορογράφους, όπως η Martha Graham, με την οποία είχαν μακροχρόνια συνεργασία, ενώ τα πρωτοποριακά αντικείμενα που σχεδίασε επηρέασαν σε μεγάλο βαθμό το σύγχρονο ντιζάιν.
Η έκθεση πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη των πρεσβειών των Η.Π.Α. και της Ιαπωνίας και συνοδεύτηκε από πολυτελή έκδοση, η οποία κυκλοφόρησε από γνωστό ευρωπαϊκό εκδοτικό οίκο στα ελληνικά και τα αγγλικά.
O κατάλογος της έκθεσης
Isamu Noguchi, Ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση
Κατάλογος έκθεσης 2010
-
Έτος κυκλοφορίας
2010
Συντελεστές
[…] Στο Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή η κίνηση είναι πυκνή. Δεν είναι τουρίστες αλλά κυρίως Έλληνες όσοι διαλέγουν να επισκεφτούν την έκθεση «Isamu Noguchi: Aνάμεσα σε Ανατολή και Δύση». Στην αρχή όσοι δεν γνωρίζουν τον καλλιτέχνη έχουν ένα «μάγκωμα» . από το ξεκίνημα της περιήγησής τους όμως, οι ενστάσεις εξατμίζονται, η γοητεία υπερισχύει. Μια έκθεση με συγκεκριμένη φιλοσοφία, επιστημονικό στήσιμο, και άκρως ενδιαφέρον υλικό […]
[…] Η έκθεση του Αμερικανοιάπωνα γλύπτη και σκηνογράφου Isamu Noguchi δίνει το στίγμα της σύγχρονης εικαστικής τέχνης με στοιχεία της παραδοσιακής ιαπωνικής αισθητικής μέσα από τα γλυπτά, σχέδια και φωτογραφίες του […].
[…] Οι μύθοι του Απόλλωνα που διάβαζε στον Νογκούτσι η μητέρα του όταν ήταν σε μικρή ηλικία εξέθρεψαν αυτό το μελετημένο μεγαλείο ενός έργου απλού, δυναμικού, μυστικού, και οριακού, […]. Σίγουρα ο Νογκούτσι δεν θα μπορούσε να φανταστεί πιο ελληνικό μέρος για να εκτεθούν τα έργα του.
[…] Με την είσοδο στον χώρο του μουσείου νιώθεις αμέσως τα ανεπτυγμένα εκθέματα να σε αγκαλιάζουν, να σε αναγκάζουν να αναμετρηθείς με τα θραύσματα της ζωής του καλλιτέχνη. Γνωρίζοντας την ιστορία του νομίζεις ότι αν ξύσεις ελαφρά την επιφάνεια των εκθεμάτων θα βρεις μέσα όλον τον καημό της εξορίας, την απόρριψη, το οικείο και το ξένο […].
[…] Οι ναυτικοί μιλούν για ένα σημείο στο μέσον του ωκεανού όπου η σελήνη και ο ήλιος συνυπάρχουν. Αυτό το σημείο στην τέχνη αναζητούσε για όλη του τη ζωή ο Ιάπωνας γλύπτης Ισάμου Νογκούτσι. Το μέρος όπου ο καλλιτέχνης δεν χρειάζεται να υπηρετεί φόρμες, αντιλήψεις, να ακολουθεί δεδομένα και να προσαρμόζεται στις συνθήκες […]
[…] Το έργο του απλώνεται σε αισθητικά και πολιτισμικά μονοπάτια που περιλαμβάνουν την ιαπωνική, γαλλική και αμερικανική κουλτούρα. Τα έργα του τα διακρίνει μια αίσθηση φυσικότητας, απλότητας και καθαρότητας. Τα γλυπτά του έχουν κάτι ταυτόχρονα αληθινό και απροφάσιστο. Ο Isamu Noguchi δεν είναι ένας απλός καλλιτέχνης. Ενσάρκωσε στην τέχνη το όραμα του ήρεμου κάλλους, ενώ την ίδια στιγμή επιχείρησε ανατροπές που έφεραν την τέχνη στον κοινωνικό χώρο. Και η αφιερωματική έκθεση στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο έρχεται να επιβεβαιώσει την διαχρονική σπουδαιότητα των απλών πραγμάτων […].
[…] Ήταν ένας καλλιτέχνης της ουσίας, της συμπύκνωσης. Προσεγγίζοντας με το πλοίο την Άνδρο κι αντικρίζοντας ξαφνικά το τοπίο, τα βράχια και τους διάσπαρτους «σκαρφαλωμένους» μικρούς ναΐσκους, ατενίζοντας δηλαδή την αιωνιότητα, σκέφτηκα πόσο πολύ ταιριάζει στο κυκλαδίτικο νησί σας […] .