Ι. Μόραλης
Μια Ανίχνευση
29.06 - 28.09.2008
Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης, Άνδρος
Ι. Μόραλης
Μια Ανίχνευση
29.06 - 28.09.2008
Το καλοκαίρι του 2008, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή διοργάνωσε στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στην Άνδρο ένα εικαστικό αφιέρωμα στον διακεκριμένο ζωγράφο Γιάννη Μόραλη (1916-2009).
Η έκθεση περιελάμβανε ελαιογραφίες, σχέδια και γλυπτά, επιλεγμένα από τον ίδιο τον καλλιτέχνη, προερχόμενα από δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές. Η δομή της έκθεσης ήταν τέτοια ώστε να προσφέρει στον επισκέπτη την δυνατότητα της ανιχνευτικής αναδρομικής προσέγγισης, του εντυπωσιακού σε πλαστικότητα αλλά και εννοιολογική πυκνότητα έργου, το οποίο αναπτύχθηκε ανάμεσα σε ένα ιδιόμορφο μετεμπρεσιονιστικό ρεαλισμό -με έμφαση στην προσωπογραφία- και την αφαιρετική σχηματοποίηση, η οποία διέπεται από μία προϊούσα γεωμετρική λογική.
Το αφιέρωμα αποτελούσε μία σύνθεση της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Ι. Μόραλη, η οποία καλύπτει, όπως μας είναι γνωστό, μία μακρά περίοδο έντονης και περιεκτικής πληρότητας στον χώρο όχι μόνο της ελληνικής αλλά και της ευρύτερης εικονογραφικής ιστοριογραφίας. Και τούτο, γιατί, πέρα από την μεσογειακή του ευαισθησία και τις διαρκείς αναφορές στο ουμανιστικό αποθεματικό της παιδείας του, ο Ι. Μόραλης δεν παρέμεινε ζωγράφος του δικού του μόνο τόπου.
Οι προτάσεις του, ναι μεν αποτελούν σύνθεση του παλιού με το νέο, σηματοδοτούν, όμως, ένα δυναμικό άνοιγμα προς τις πρωτοποριακές ζυμώσεις του μεγάλου ρεύματος του μοντερνισμού.
Ο εικαστικός του λόγος, επειδή ανταποκρίθηκε, προφανώς, στις απαιτήσεις του δικού του δημιουργικού χρόνου, τον ανέδειξε σε έναν από τους κορυφαίους δασκάλους του σύγχρονου εικονοποιητικού μας πολιτισμού.
Παρά τα όσα, αφειδώς, προσέφερε, ως φίλος και δάσκαλος, σε μία πλειάδα διαπρεπών σήμερα Ελλήνων ζωγράφων και παρά την ανανεωτική πνοή που κατάφερε να εμφυσήσει στην ζωγραφική της εποχής του, ο Ι. Μόραλης στάθηκε ικανός να παραμείνει, πίσω από την μεγάλη ζωγραφική του, ο άνθρωπος των χαμηλών τόνων.
Η έκθεση-αφιέρωμα στον Ι. Μόραλη, την οποία επιμελήθηκε ο Διευθυντής του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, κος Κυριάκος Κουτσομάλλης, συνοδεύτηκε από εμπεριστατωμένη έκδοση, όπου συμπεριλαμβάνονται όλα τα έργα που εκτέθηκαν, και η οποία έχει χαρακτήρα τεκμηρίωσης, αφού εκτός από εκθεσιογραφικές, βιογραφικές και βιβλιογραφικές πληροφορίες, περιέχει κυρίως, εργογραφικές αφηγήσεις του ίδιου του ζωγράφου, σχετικά με την συγκυρία δημιουργίας του κάθε έργου.
Η έκθεση πραγματοποιήθηκε με την πολύτιμη συνδρομή της Πέγκυς και Δάφνης Ζουμπουλάκη, καθώς επίσης και του κου Νίκου Παΐσιου, ο οποίος συνέλεξε και απομαγνητοφώνησε τις αφηγήσεις του ζωγράφου.
Έργα από την έκθεση
O κατάλογος της έκθεσης
Ι. Μόραλης, Μια Ανίχνευση
Κατάλογος έκθεσης 2008
-
Έτος κυκλοφορίας
2008
Συντελεστές
[…] O Γ.Μόραλης το μεσημέρι του Σαββάτου βρισκόταν ευδιάθετος στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή. τον περιστοίχιζαν τα έργα του, δημιουργίες μιας ολόκληρης ζωής. Ήταν κεφάτος και συγχρόνως –το δήλωσε κιόλας- συγκινημένος. Σχεδόν μισόν αιώνα μετά ξαναβρέθηκε στη Χώρα της Άνδρου επιστρέφοντας στα νιάτα του και στις ιστορικές παρέες Μόραλης-Νικολάου-Ελύτης-Καραγάτσης. Το σημαντικότερο, όμως, είναι ότι ύστερα από χρόνια βρέθηκε ξανά αντιμέτωπος με έργα που είχε «χάσει» αφού ανήκουν σε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές […].
[…] Το αφιέρωμα ξεκινά από τις πρώιμες μετεμπρεσιονιστικές αναζητήσεις του Μόραλη και καταλήγει στην χαρακτηριστική αφαιρετική σχηματοποίηση […] η οποία δημιουργεί ένα προσωπικό εικονογραφικό σύμπαν, με επίκεντρο πάντα τον άνθρωπο και κυρίως τη νεανική γυναικεία μορφή. Μία έκθεση-προσκύνημα […].
[…] Το μεγάλο πλεονέκτημα της παρούσας έκθεσης είναι ότι τα έργα επέλεξε ο ίδιος ο καλλιτέχνης αποφασίζοντας πως θα φωτίσει τις επιλογές, τα διλήμματα, την εξέλιξή του. Η δική του αφήγηση δίνεται μέσα σε 48 λάδια και 70 σχέδια. Όχι με λόγια αλλά με την «προσωπική» του οπτική ποίηση […].
[…] Φόρος τιμής στον κορυφαίο ζωγράφο μας Γιάννη Μόραλη που αγάπησε και ζωγράφισε τη νιότη –και συνεχίζει και να αγαπά και να ζωγραφίζει […].
[…] Η «μικρή» αναδρομική έκθεση του Γ.Μόραλη στο Μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο, θα αφήσει πίσω της την αίσθηση μιας μεγάλης ζωγραφικής, τη διαδρομή μιας εικαστικής σκέψης που ευτύχησε να ολοκληρώσει το έργο της. Αλλά και έναν κατάλογο με τις σελίδες του γεμάτες καλοτυπωμένες εικόνες από τους στιβαρούς πίνακες του Μόραλη με σχόλια, πληροφορίες και κείμενα που φωτίζουν το κάθε έργο, το αποκαλύπτουν και το προβάλλουν δημιουργικά στον θεατή […].
[…] Το αποτέλεσμα (της παρουσίασης) προσφέρει στον επισκέπτη την δυνατότητα της ανιχνευτικής, αναδρομικής προσέγγισης στο έργο του μεγάλου δάσκαλου, καλύπτοντας μια μακρά περίοδο έντονης και περιεκτικής παρουσίας στον χώρο των εικαστικών που καθιέρωσε τον Μόραλη ως πρωτοπόρο εργάτη της τέχνης αλλά και έναν πολύ ιδιαίτερο άνθρωπο […].
[…] Με αφαιρετική λιτότητα, χρωματική απαλότητα και ρυθμική καθαρότητα ζωγράφισε ένα δικό του σύμπαν όπου η γυναικεία φιγούρα δεσπόζει κυρίαρχη όχι ως επίφαση ζωγραφική αλλά ως νύξη αναζήτησης της ουσίας της εσώτερης δηλαδή ψυχοσυναισθηματικής της οντότητας […].
[…] Η πλαστικότητα, η εννοιολογική πυκνότητα, η αφαιρετικότητα, όλα τα κύρια χαρακτηριστικά της τέχνης και της τεχνικής του είναι ορατά και ο θεατής έχει τη δυνατότητα να δει μέσα από έργα διαφορετικών περιόδων πώς αυτά ωρίμασαν στον χρόνο […].
[…] Η αναδρομική του Γ.Μόραλη στο Μουσείο του Ιδρύματος Β. και Ε. Γουλανδρή είναι ίσως η πιο περιεκτική και ουσιαστική που είδαμε τα τελευταία χρόνια […].
