Παραγγελία στον καλλιτέχνη
Ιδιωτική συλλογή, από το 1980
Ματιές στον αιώνα, Άνδρος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 28 Ιουνίου-20 Σεπτεμβρίου 1998, σσ. 128-129, εικ. σ. 129
Το 1965 ο César ανακαλύπτει τον παντογράφο. Το όργανο είχε εφευρεθεί το 17ο αιώνα και χρησιμοποιούνταν τόσο στους τομείς του σχεδίου και της γλυπτικής όσο και της βιοτεχνίας. Δίνει τη δυνατότητα για πιστή αναπαραγωγή ενός σχήματος, αλλά και για την κατά βούληση μεγέθυνση ή σμίκρυνσή του. Παρακινούμενος από τη συμμετοχή του σε ομαδική έκθεση με θέμα Το χέρι, ο César μαθαίνει να χρησιμοποιεί την τεχνική της ρεπλίκας μέσω παντογράφου. Χυτεύει τον αντίχειρά του σε διάφορα μεγέθη, φθάνοντας να φτιάξει ένα αντίγραφο ύψους 2 μέτρων. Για το σκοπό αυτό, χρησιμοποιεί υλικά κάθε είδους: χρωματιστό πλαστικό, πολυουρεθάνη, ζάχαρη, κρύσταλλο, μάρμαρο, νίκελ, σίδηρο κ.λπ.
Έτσι αρχίζει η σειρά των αποτυπωμάτων. Εκτός από τον αντίχειρά του, ο César θα χυτεύσει ολόκληρες παλάμες, ανοιχτές ή κλειστές σε γροθιά, ακόμη και το στήθος μιας χορεύτριας του «Crazy Horse». Ως πιο αντιπροσωπευτικό έργο του θα μείνει ο Αντίχειρας, ο οποίος με τις μνημειώδεις εκδοχές του κοσμεί έκτοτε πολλούς δημόσιους χώρους στο Παρίσι, στη Μασσαλία, στην Τζέντα, στη Σεούλ. Καθώς ορθώνεται κολοσσιαίος, φέρνει συνειρμικά στο νου την παλάμη ενός γίγαντα, που με το μέγεθός του θέλει να είναι απειλητικός αλλά και προστατευτικός. Μας θυμίζει ομοίως πόσο άρεσε στον καλλιτέχνη να εκτρέπει τα αντικείμενα από την αρχική λειτουργία τους. Έτσι ακίνητος, ο αντίχειρας θυμίζει ασφαλώς την ανατομική του προέλευση, έχοντας όμως απολέσει την κινητικότητά του, θυμίζει επίσης την κλασική αγαλματοποιία. Και η τελευταία, παρά το ταλέντο του όποιου δημιουργού, δεν μπόρεσε ποτέ να φθάσει την τέλεια μίμηση του παντογράφου.
