Leo Castelli Gallery (LC 242), Νέα Υόρκη
Sotheby’s, Νέα Υόρκη, 4 Μαΐου 1993, πώληση 6414
Ιδιωτική συλλογή, από το 1997
Ματιές στον αιώνα, Άνδρος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 28 Ιουνίου-20 Σεπτεμβρίου 1998, σ. 132, εικ. σ. 132
Από το 1963 ο Lichtenstein πειραματίζεται με τη θεματική του τοπίου, στην οποία αφιερώνει περισσότερα από διακόσια έργα μέχρι το 1967. Βασική πηγή έμπνευσης είναι τα κόμικς. Διαλέγει σχολαστικά τα καρέ που παρουσιάζουν ενδιαφέρον φόντο και απομονώνει ό,τι του τραβά την προσοχή από τη σύνθεση. Στη συνέχεια φιλοτεχνεί το έργο με την τεχνική που εφαρμόζει και σε άλλα θέματα: χρήση των βασικών χρωμάτων χωρίς να τα αναμειγνύει, παχιά περιγράμματα μαύρου χρώματος και εφαρμογή κατά τόπους ενός ιστού με ορατές κουκκίδες (τις λεγόμενες κουκκίδες Benday), οι οποίες αρχικά χρησιμοποιούνταν για τη διευκόλυνση της μαζικής εκτύπωσης εφημερίδων, περιοδικών και κόμικς.
Από τις θεματικές τοπίου ξεχωρίζει πολύ γρήγορα η ανατολή του ήλιου. Σε οριζόντια διαμόρφωση, ένας δίσκος που αναπαριστά τον ήλιο ξεπροβάλλει, ενδεχομένως σε διαφορετικά επίπεδα, πάντα όμως στο κέντρο της σύνθεσης. Είτε περιβάλλεται από σύννεφα είτε όχι, δεσπόζει σε μια επίπεδη επιφάνεια, θάλασσα ή στεριά. Οι ακτίνες του, αντί να σκορπίζουν ομοιογενές φως, συγκεντρώνονται σε δέσμες για να φωτίσουν το έργο με έντονες ραβδώσεις. Έχουμε το στερεότυπο της ανατολής του ήλιου σε ό,τι πιο ρομαντικό, φαντασιακό, αλλά και εμπορικό μπορεί να περιλαμβάνει. Πρόκειται για τυπική εικόνα καρτ ποστάλ που ο Lichtenstein φροντίζει να εκτρέψει ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα τον καλλιτεχνικό στόχο του. Πρώτη του μέριμνα είναι να απαλείφει από τις δημιουργίες του κάθε συναισθηματική εμπλοκή, δίνοντας προβάδισμα στην εικαστική προσέγγιση. Λίγη σημασία έχει το θέμα, αυτό που προέχει είναι η επεξεργασία του.
Όσον αφορά την τεχνική, η εμαγιέ πορσελάνη πάνω σε ατσάλι αναδεικνύεται σε πάθος του. Του αρέσουν η λεία επιφάνεια και η παγερή αίσθηση του εμαγιέ. Όπως το θέμα αντλείται από την πιο ασηπτική λογοτεχνία, έτσι και το υλικό που του δίνει υπόσταση χαρακτηρίζεται από βιομηχανική καθαρότητα, ωσάν απολυμασμένο από κάθε ανθρώπινη παρέμβαση. Εντούτοις, το χέρι του Lichtenstein είναι απολύτως παρόν στην εκτέλεση. Τοποθετεί ο ίδιος τις διαδοχικές στρώσεις χρωμάτων πριν από κάθε φάση ψησίματος και σχεδιάζει τις κουκκίδες με τη βοήθεια στένσιλ. Στην περίπτωση της Ανατολής που παρουσιάζεται εδώ, φροντίζει ιδιαίτερα να στοιβάξει τις γαλάζιες και κόκκινες κουκκίδες ώστε μέσω της εξ αποστάσεως οπτικής εντύπωσης να δημιουργήσει μια μενεξεδένια απόχρωση. Κατ’ αυτό τον τρόπο, ο κίτρινος ήλιος και οι ακτίνες του φαίνονται πιο λαμπεροί, φωτίζοντας ακόμη και τη γαλαζωπή θάλασσα.
Η αναπαράσταση του ήλιου με τις ακτίνες που τον περιβάλλουν θυμίζει παιδικό σχέδιο. Σε αντίθεση όμως με τον παιδικό αυθορμητισμό, η μηχανοποίηση της δημιουργικής διαδικασίας του Lichtenstein διαστρέφει την ίδια τη φύση, κάνοντάς τη ένα είδος readymade. Μπορούμε να δούμε σε αυτό μια κριτική της καταναλωτικής κοινωνίας, που τρελαίνεται για ρομαντισμό και στερεότυπα. Μπορούμε επίσης να δούμε, κυρίως, μια αναζήτηση της τέλειας αρμονίας, που τη δημιουργεί το χέρι και την τελειοποιεί η μηχανή, όπου η μορφή γίνεται «βασίλισσα».
.
