Paul Gauguin (1848 - 1903)

Ο Paul Gauguin ανέκαθεν διακρινόταν για τη χειρωνακτική του δεξιότητα, του άρεσε μάλιστα ιδιαιτέρως να δουλεύει το ξύλο με μαχαίρι. Δημιούργησε έτσι, τόσο στο Παρίσι και τη Βρετάνη όσο και στην Πολυνησία, πάμπολλα έργα τέχνης σε ξύλο για κάθε είδους χρήση: ξυλοπάπουτσα, κοσμήματα, χαρτοκόπτες, φλασκιά, εγχειρίδια, κουτάλια, κάδρα, βαρέλια κρασιού και μπαστούνια. Ο Gauguin σμίλευε, έπλαθε, χάραζε με την ίδια επιμέλεια με την οποία δημιουργούσε τα άλλα γλυπτά και τους πίνακές του. Το γεγονός ότι η ξυλογλυπτική είχε διακοσμητική ή πρακτική ακόμη αξία δεν τον εμπόδιζε να τη συμπεριλάβει στη συνολική καλλιτεχνική παραγωγή του και να αισθάνεται υπερήφανος γι’ αυτή.

Όπως κάθε μέγας οδοιπόρος, ο Gauguin είχε αρχίσει να κατασκευάζει, και κατόπιν να σκαλίζει, μπαστούνια ήδη από νέος. Κάποιες φορές σκάλιζε μόνο τη λαβή, άλλες δούλευε ολόκληρο το μπαστούνι. Το αποτέλεσμα μπορεί να ήταν γεωμετρικό, ανθρωπομορφικό ή ακόμη και αναφορά στον κόσμο των ζώων.

Το μπαστούνι που παρουσιάζεται εδώ, σμιλεμένο σε όλη του την επιφάνεια, μας μεταφέρει κατευθείαν στην Πολυνησία. Παρ’ όλα αυτά, το υλικό που έχει χρησιμοποιηθεί και αναγνωρίζεται ως ξύλο κράταιγου, δείχνει ότι το συγκεκριμένο μπαστούνι σμιλεύτηκε και εν συνεχεία χρησιμοποιήθηκε στη Γαλλία, στο διάστημα ανάμεσα στα δύο ταξίδια του Gauguin στην Πολυνησία. Το ξύλο πρώτα κάηκε και μετά τρίφτηκε με άμμο στις λείες επιφάνειές του ώστε να αναδειχθούν καλύτερα οι μαυρισμένες λεπτομέρειες. Παρατηρούμε την προσοχή με την οποία ο Gauguin σχεδίασε τις μορφές, με πιο ενδιαφέρουσες εκείνες που αναπαρίστανται πλάτη με πλάτη στο ύψος της λαβής, καθώς και το μονόγραμμα στα αυτιά της μορφής που βρίσκεται στα δύο τρίτα του ύψους του μπαστουνιού: το αριστερό αυτί σχηματίζει ένα P και το δεξί ένα G.

Η σχολαστικότητα στην κατασκευή του μπαστουνιού είναι ορατή: βλέπουμε το χρόνο που απαιτήθηκε για να χαραχθούν οι μορφές με το μαχαίρι, την περίπλοκη τεχνική διαδικασία για την ανάδειξη των σχεδίων, την τοποθέτηση του σιδερένιου δακτύλιου στη βάση. Η παράδοξη προσωπικότητα του καλλιτέχνη καθρεφτίζεται απόλυτα σε αυτό το απλό μπαστούνι. Αδιαφορώντας για τη γνώμη των άλλων και αντιμετωπίζοντας με φροντίδα το παραμικρό αντικείμενο ή εργαλείο, θέλει να επιστρέψει στις πηγές, σε μια τέχνη στην απλούστερη μορφή της, όπου το κάλλος μπορεί να υπάρχει παντού.

.

.