Μνήμες λουσμένες στο όνειρο

Η τέχνη του πολλαπλού από τη Συλλογή του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή

05.08 - 03.12.2023

Το Μουσείο του Ιδρύματος Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή στην Αθήνα παρουσιάζει ένα μεγάλο αφιέρωμα στον πρωταρχικό ρόλο του πολλαπλού στη μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη. Για αυτόν τον σκοπό, συγκεντρώθηκαν περίπου ενενήντα λιθογραφίες, γκραβούρες και κεραμικά από τη Συλλογή του Ιδρύματος, που φέρουν τις υπογραφές οκτώ κορυφαίων καλλιτεχνών του 19ου και του 20ού αιώνα: Aristide Maillol (1861-1944), Henri de Toulouse-Lautrec (1864-1901), Henri Matisse (1869-1954), Fernand Léger (1881-1955), Pablo Picasso (1881-1973), Georges Braque (1882-1954), Joan Miró (1893-1983) και Balthus (1908-2001).

Η συγκεντρωτική παρουσίαση αυτών των έργων μας δίνει την ευκαιρία να ξαναδιαβάσουμε την ιστορία τους μέσα από δυο προοπτικές. Πρώτον, εξετάζοντάς τα ως ένα σύνολο από «μνήμες λουσμένες στο όνειρο», κατά την τόσο λυρική περιγραφή του Γουατεμαλέζου συγγραφέα Miguel Ángel Asturias. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να αναλύσουμε λεπτομερώς τα πλεονεκτήματα που προσέφεραν στους καλλιτέχνες οι διάφορες τεχνικές του πολλαπλού: να προσεγγίζουν διαφορετικές μεθόδους δημιουργίας και να αναπτύσσουν έναν διαφορετικό τρόπο θεώρησης του έργου τέχνης· να αφήνουν τη μοναξιά του ατελιέ τους και να απολαμβάνουν, έστω πρόσκαιρα, τη χαρά της συνεργασίας· να διαδίδουν το έργο τους ευρύτερα και γρηγορότερα· να βάζουν τα έργα τους να συνυπάρχουν με γραπτά κείμενα πεζογράφων ή ποιητών. Εξερευνώντας έτσι τον κόσμο της χαρακτικής και της κεραμικής, έχουμε την ευκαιρία να αναφερθούμε επίσης στον ρόλο-κλειδί πολλών συνεργατών που συμμετείχαν στην επεξεργασία των έργων. Ανάμεσά τους ο Ambroise Vollard, ο Aimé, η Marguerite και ο Adrien Maeght, ο Tériade, ο Fernand Mourlot και η Suzanne Ramié.

Στη συνέχεια, σκύβοντας πάνω από το κάθε έργο χωριστά, ακολουθούμε τη διαδρομή της δημιουργίας του, δίνοντας συγχρόνως έμφαση στην πρωτοτυπία του σε σχέση με την υπόλοιπη παραγωγή κάθε καλλιτέχνη. Το άθροισμα αυτών των μικρών ιστοριών συμβάλλει σε μια εντελώς νέα προσέγγιση της Ιστορίας της τέχνης, με κεφαλαίο Ι. Οι επισκέπτες της έκθεσης θα μπορέσουν να ανακαλύψουν, μεταξύ άλλων, ολόκληρα τα λευκώματα Οι μαιτρ του σχεδίου - Aristide Maillol, Δώδεκα λιθογραφίες του Lautrec, Τσίρκο του Léger, Η Θεογονία του Ησίοδου, εικονογραφημένη (στα ελληνικά) από τον Braque, Ανεμοδαρμένα ύψη της Emily Brontë, έτσι όπως τα φαντάστηκε ο Balthus. Όσο για τους Matisse, Picasso και Miró, αποδεικνύουν για μια ακόμη φορά τον αποφασιστικό ρόλο που έπαιξαν στην ανάπτυξη της χαρακτικής και της κεραμικής κατά τον 20ο αιώνα.

Η έκθεση συνοδεύεται από δίγλωσσο κατάλογο (στα ελληνικά και στα αγγλικά), τον οποίο έχει συντάξει η επιμελήτρια της έκθεσης Μαρία Κουτσομάλλη-Moreau και εκδίδεται από το Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή σε επιμέλεια της Μικρής Άρκτου. Είναι εμπλουτισμένος με Γλωσσάριο που περιλαμβάνει όλους τους τεχνικούς όρους της χαρακτικής, οι οποίοι είναι απαραίτητοι για την καλή κατανόηση των μεθόδων που έχουν χρησιμοποιηθεί, καθώς και με βιογραφικά σημειώματα των πολύτιμων συνεργατών που έδωσαν στους καλλιτέχνες την ευκαιρία να διαπρέψουν στην τέχνη του πολλαπλού. Οι παρεμβαλλόμενες μαρτυρίες καλλιτεχνών, ιδιοκτητών γκαλερί και τεχνιτών συμπληρώνουν αυτό το αφιέρωμα σε έναν ολόκληρο τομέα της τέχνης, που δυστυχώς δεν έχει βρει ακόμη την αναγνώριση που του αξίζει.

Κατά τη διάρκεια της έκθεσης θα πραγματοποιούνται ξεναγήσεις για το κοινό σε ελληνικά και αγγλικά και εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, από τέλη Σεπτεμβρίου.