Alberto Giacometti (1901 - 1966)

Portrait I

Προσωπογραφία I
1958
    Μολύβι σε χαρτί
32,5 × 24,5 εκ.
Υπογραφές
Αρχικά «A.G.» (κάτω δεξιά)
Προέλευση

Galerie Claude Bernard, Παρίσι

Galerie Alice Pauli, Λωζάννη

Ιδιωτική συλλογή, από το 1984

Εκθέσεις

Alberto Giacometti: Dessins, Παρίσι, Galerie Claude Bernard, Νοέμβριος 1975-Ιανουάριος 1976, αρ. 72, εικ.

Galerie Alice Pauli, Drawings and Water-colours, Σικάγο, Chicago Art Fair, 19-24 Μαΐου 1983, αρ. 23, εικ. στο φυλλάδιο

Balthus, Giacometti, Bonnard: Dessins de collections, Λωζάννη, Galerie Alice Pauli, 17 Μαΐου-14 Ιουλίου 1984, αρ. 25

Alberto Giacometti, Άνδρος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 28 Ιουνίου-6 Σεπτεμβρίου 1992, αρ. 82, εικ. σ. 134

Ματιές στον αιώνα, Άνδρος, Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης-Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 28 Ιουνίου-20 Σεπτεμβρίου 1998, σσ. 100-103, εικ. σ. 103

Εκτίθεται
Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή, Αθήνα
Όροφος 2ος
Κωδικός Ξενάγησης
257
Φωνητική ξενάγηση

Η απεικόνιση του ανθρώπινου κεφαλιού ανέκαθεν ασκούσε ακαταμάχητη έλξη στον Alberto Giacometti, του φαινόταν όμως και εξαιρετικά περίπλοκη. Για μια περίοδο μάλιστα έβαζε με πείσμα μοντέλα να ποζάρουν με αποκλειστικό σκοπό να αναπαραστήσει το κεφάλι τους. Ακόμη και στους γλυπτούς ανδριάντες και στις προτομές του, επέμενε πάντα να κάνει το κεφάλι να ξεχωρίζει, είτε λαξεύοντας και την παραμικρή λεπτομέρεια είτε φτιάχνοντάς το πολύ μικρό σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα. Βασικό του μέλημα ήταν να δώσει στο κεφάλι «την ακριβή του διάσταση, την πραγματική διάσταση, έτσι όπως μας παρουσιάζεται».

Για τον Giacometti, το κεφάλι κάνει ένα ον ζωντανό, το εξατομικεύει, του επιτρέπει να πολεμά το κενό που το περιβάλλει. Η αναπαραγωγή του κεφαλιού σε χαρτί, καμβά ή γύψο είναι, επομένως, πράξη αντίστασης της ζωής απέναντι στο θάνατο, θέληση να χαιρετίσει κανείς την ενέργεια του ζωντανού. Πρόκειται για μια δύσκολη αποστολή που επιβάλλεται στον καλλιτέχνη, ο οποίος πρέπει να υποκαταστήσει κατά κάποιον τρόπο το Θεό για να αναδημιουργήσει τη ζωή. Ίσως, επειδή ακριβώς ο Giacometti είχε καταλάβει αυτή τη δυσκολία, ανάμεσα σε όλες τις προσωπογραφίες οι δικές του είναι αναγνωρίσιμες: η ένταση του βλέμματος και η απλότητα της στάσης του μοντέλου το αναδεικνύουν τόσο, ώστε μοιάζει να αναδύεται από τη βάση που το στηρίζει. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στην Προσωπογραφία I.

Φιλοτεχνημένη σε χαρτί, το 1958, έχει τα χαρακτηριστικά των ζωγραφικών έργων της περιόδου. Το κεφάλι του μοντέλου, πιθανόν του Diego, αδελφού του Giacometti, πλαισιώνεται από περιθώριο σχεδιασμένο με μολύβι, μια οροθέτηση με σκοπό να τραβήξει περισσότερο την προσοχή σε αυτό που συμβαίνει μέσα στο έργο. Ο καλλιτέχνης επικεντρώνεται στα μάτια, στη μύτη και στο στόμα, τα οποία τονίζονται με μολύβι παχύτερο από ό,τι στην υπόλοιπη σύνθεση. Ο ίδιος θεωρούσε ότι η έκφραση του προσώπου δεν περνά αποκλειστικά μέσα από το βλέμμα του μοντέλου: είναι αποτέλεσμα της σοφής ισορροπίας ανάμεσα σε όλα τα χαρακτηριστικά που κάνουν το κάθε άτομο μοναδικό και που ποτέ καμία ανατομία δεν θα μπορέσει να εκφράσει. Και ο ρεαλισμός της απόδοσης σε τίποτε δεν βλάπτει ούτε την κατανόηση του έργου ούτε τη συγκίνηση που προκαλεί στο θεατή.

Alberto Giacometti
(1901 - 1966)
Φύλο
Άνδρας
Εθνικότητα
Ελβετική
Όνομα
Alberto
Επώνυμο
Giacometti
Γέννηση
Stampa, Graubünden, Ελβετία, 1901
Θάνατος
Chur, Ελβετία, 1966